OV-Fietsrondje Weesp – Rond het Naardermeer

Deze waterplassen maken deel uit van natuurmonument Het Naardermeer, ze zijn nog vrij nieuw, een aantal jaren geleden aangelegd aan de buitenkant om zo de natuur in het hart van het meer te versterken. In dit OV-fietsrondje fiets je vanaf Weesp om het Naardermeer heen, en op de plek van de foto kun je afstappen en een stukje Nederlands oudste natuurreservaat inwandelen. Maar voor je zover bent zijn er al een vestingstad, een intiem dorpsplein, een stuwwal met schitterend uitzicht, een kasteel en een aquaduct aan je voorbijgegaan.

Aquaduct over de Vecht
Over twaalf rijstroken denderen de auto’s onder je door, en de Vecht stroomt er majestueus overheen. Het Vechtaquaduct 1 is het breedste van Europa – waar de snelweg eerst via een brug over het water ging, is er nu een betonnen bak waarin de rivier ligt, en onder die bak door raast sinds eind 2016 het verkeer. Veel nieuw asfalt is uitgerold, waardoor het verkeer tussen Almere/Amersfoort en Amsterdam/Schiphol beter doorstroomt. Ondanks al dat verkeer is de natuur is erbij gebaat, want het aquaduct is meer dan een bak water: evenwijdig aan de rivier is een ecopassage aangelegd met natte en droge stroken land, waarover dieren als otter, bever en ringslang heen en weer kunnen van het Naardermeer naar het IJmeer en dan verder naar Waterland. Zo kruist het langzame pad van de natuurverbinding met de snelweg van de 24 uurseconomie.

Muiden en Muiderslot
Muiden 2 – wat monding van een rivier in zee betekent, in dit geval van de Vecht in de Zuiderzee – lag strategisch, vandaar de ombouw tot vestingstad met de Groote Zeesluis als scharnier tussen kust en achterland. Die sluis was onderdeel van de Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinie, en kon gebruikt worden om het achterland onder water te zetten. Vanaf de sluis zie je het Muiderslot liggen, onderdeel van de verdedigingslinie en in de Gouden Eeuw het cultureel-intellectuele hart van Nederland, nadat dichter en toneelschrijver P. C. Hooft er was gaan wonen en er alle belangrijke kunstenaars en wetenschappers van zijn tijd ontving.

Onderlangs de dijk 3 fiets je richting Muiderberg. Tot 1932 was het een zeewerende dijk – de Zuiderzee! – en ook daarna had je vanaf de dijk eindeloos zeezicht, maar wie nu de dijk beklimt ziet de skyline van Almere op nieuw land dat in 1968 droogviel.

Muiderberg
Weinig dorpen hebben zo’n mooie en onverwachte entree als Muiderberg 4, want steeds fietste je door weidse weilanden en dan ineens arriveer je op een groot groen dorpsplein, de Brink; in vroegere tijden, toen het nog een boerendorp was, een gemeenschappelijk weiland met een drinkplaats voor het vee. Nog mooier wordt het als je linksaf de Dorpstraat ingaat en merkt, hee, we gaan omhoog, de heuvel op. Op de ‘top’ kijk je uit over een strand en de skyline van Almere. Deze kleine klim dank je aan de ijstijd, want toen, meer dan tienduizend jaar geleden, schoof landijs de ondergrond samen tot een kleine heuvel, die vervolgens eeuwenlang de stormen van de Zuiderzee weerstond – een aardkundig monument waar je zomaar tegenop kunt fietsen.

Naarden en de vesting
Vestingstad Naarden 5 is in volle glorie bewaard gebleven, een dubbele verdedigingsgordel van bastions, wallen en grachten. Alsof die uit het firmament is neergedaald, zo ligt de stervormige plattegrond vastgeklonken op het aardoppervlak. Eerst steek je door de buitengracht, dan de binnengracht en op die manier ga je er ook weer uit. Naarden vesting lag aan de noordoostpunt van zowel de Oude als de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Naarden van binnen bekijken? Ga direct na binnenrijden Naarden Vesting linksaf de Nieuwe Haven op en ga rechtsaf de Marktstraat in. Daar staat andere andere het raadhuis (zie foto). Dezelfde weg terug.

Naardermeer, 1998 en 2019
Na een turbulente geschiedenis van bedijkingen, droogleggingen en opnieuw onder water leek het einde in zicht toen de gemeente Amsterdam het Naardermeer 6 als vuilstort wilde gaan gebruiken. Natuurbeschermers Jac. P.Thijsse en Eli Heimans voorkwamen dat door het vogelrijke gebied aan te kopen. Het werd in 1906 de eerste bezitting van Natuurmonumenten.
In de jaren negentig ging het slecht met de natuur in het Naardermeer, dat als een eilandje te midden van intensief gebruikte weilanden lag (zie de bovenste kaart uit 1998). Daar werd voor een optimale bedrijfsvoering het grondwaterpeil zo laag mogelijk gehouden. Bovendien stroomde door drinkwaterwinning minder kwelwater toe uit het Gooi. Daardoor liep het Naardermeer leeg en moest voedselrijk water uit de Vecht worden ingelaten. Er kwam verbetering na de aankoop van graslanden grenzend aan het meer. In die nieuwe bezittingen ging het waterpeil omhoog – er ontstonden ondiepe plassen –, werd de voedselrijke bovenlaag afgeplagd, waardoor planten die horen bij een vochtig voedselarm milieu terugkwamen. Zonnedauw, kleverige ogentroost, rietorchis en moeraswolfsklauw groeien er. En het Naardermeer zelf kreeg veel minder vervuild water te verstouwen.

Een volgende verbetering was de verbinding die in 2013 is gemaakt met de aangrenzende Ankeveense Plassen. Via twee nieuwe natuurpassages in de N236 is de isolatie opgeheven, want via het water kun je nu ver de Ankeveense Plassen in. Het is een succes, want de otter is naar het Naardermeer teruggekomen – geen dier is zo afhankelijk van een gezond watermilieu.
Zo is het Naardermeer een natuurfort geworden. In de buitenring liggen de weilanden en ondiepe plassen, dan de gordel met het moerasbos, en tenslotte de binnenring van het oorspronkelijke meer. Met elkaar vormen ze een vogelparadijs waar je zo’n 75 (!) soorten kunt observeren. Purperreiger, zilverreiger, lepelaar, blauwborst en aalscholver zijn te spotten. En wie weet scheert een ijsvogel langs.
Je kunt het Naardermeer in bij ‘start wandelpad’ (nummer 6 op de routekaart) en dan kom je na een kilometer uit bij de vogelkijkhut over het Naardermeer.

Breed meandert de Vecht 7 naar Weesp, ooit was de rivier hoofdtransportweg van Amsterdam via Weesp naar Utrecht en de Rijn. Dat is lang geleden, want vrachtvaart gaat over het Amsterdam-Rijnkanaal, de Vecht is nu domein van de pleziervaart.

START EN FINISH
OV-fietsen zijn te huur bij de rijwielstalling van station Weesp. Check voor vertrek of er fietsen klaar staan. Op de ns-stationsinformatie van Weesp (onder het kopje ‘Voorzieninge’)  kun je dat live zien.

AFSTAND
26 KM

KNOOPPUNTEN
Ga vanuit de rijwielstalling rechtdoor. Linksaf Herensingel, linksaf Stationsweg en onder viaduct door, richting 16. Bij rotonde rechtsaf en richting 16 – 17 – 18 (Dorpsstraat) – 33 – 34 –37 – 47 –45 – 44 – richting 16, linksaf Herensingel (richting station) en weer rechtsaf naar station.

TWEELUIK Vanuit Weesp vertrekt een tweede OV-fietsrondje langs Vecht en Gein. Zie OV-Fietsrondje Weesp: Vecht en Gein. Beide rondjes sluiten op elkaar aan, samen: ongeveer 40 km.

GPS
De route is te vinden op de routeplanner van de Fietsersbond, met de mogelijkheid een GPS-bestand te downloaden.

HORECA
De Zeemeeuw in Muiderberg; veel gelegenheden in de Markstraat van Naarden.

AUTO EN FIETS: PARKEREN
Toeristisch overstappunt Weesp-Fort Uitermeer aan de ’s-Gravelandseweg bij Fort Uitermeer, net buiten de route. Vanaf de P rechtsaf en na 200 meter ben je na de brug op de route, ga richting knooppunt 47/45.

PDF MET ROUTE-INFORMATIE (om te printen)