Zonnepark tussen de coulissen

Nederland moet over op zonne- en windenergie. Daarvoor is steeds meer grond nodig: windparken en akkers vol zonnepanelen. En die hebben geen best imago. Neem die zonneparken: rijen vol stalen frames waarin zwarte zonnepanelen zijn gehangen, niet bepaald moeders mooisten. Het kan anders, zoals in Solarpark De Kwekerij in Hengelo Gelderland 1, want daar wordt niet alleen groene stroom opgewekt, natuurontwikkeling is net zo belangrijk, te zien aan de vele soorten bloemen en planten, een bijenhotel en nestkasten. En er is ruimte voor recreatie: een picknickplek, een uitzichtheuvel en grassige wandelpaden langs bloemen en zonnepanelen. In juni bloeit het zoet geurende duizendblad massaal; de witte bloemen zorgen voor een mooi contrast met de 6978 donkere zonnepalen. Het geheel is verpakt in een meidoornhaag, die het hele terrein omvat en de zwarte panelen van buitenaf minder doet opvallen.

Zonnepanelen, duizendblad en een houtwal in de verte.

Een zonnepark als in Hengelo kost wel wat extra’s, want natuur- en recreatieontwikkeling krijg je niet voor niets. Toch, als de wil er is en je geeft creativiteit de ruimte, dan is zo’n saaie, industriële zonneakker in te richten als een park dat niet alleen groene energie levert, maar ook biodiversiteit en ruimte voor recreatie. Een win-win-win-situatie, zeker als een valk in glijvlucht zijn nestkast verlaat.

De coulissen van de Achterhoek: lanen en houtwallen.
Grote akkers ingebed in houtwallen en lanen.

Coulissen
Solarpark Hengelo laat zien dat het mogelijk is een energielandschap te ontwerpen, dat kan wedijveren met de omgeving. Het park ligt aan de rand van het Achterhoekse coulisselandschap, waar je wandelt langs lanen met weidse doorkijkjes, in de verte het rode pannendak van een boerderij en vooraan een enorme maisakker 2. Wat als er op die akker zonnepanelen zouden staan, omgeven door een meidoornhaag als bij het zonnepark. Zou het uitzicht dan minder zijn? Of juist mooier – niet alleen door de aankleding, maar ook vanwege de inhoud, want de zonnepanelen dragen bij aan een duurzame wereld, terwijl de meeste maisakkers zwaar bemest zijn en voedsel leveren voor de intensieve veehouderij.

Het landschap rond de route (de rode lijn) in 1911 en 2018. Bron: www.topotijdreis.nl.

Einde van het verfijnde?
Want ja, wat is er nog over van dat verfijnde, kleinschalige landschap? Een vergelijking van kaarten geeft een antwoord. Op de kaart van 1911 is de natuurlijke situatie herleidbaar: het landschap bestond uit iets hoger gelegen zandruggen, afgewisseld met laagtes, waar beekjes stroomden; boeren woonden er op de rand van hoog en laag. Op het hoge, droge zand lagen de essen, soms groot e, en in gebruik bij meerdere boeren, vaak ook klein a, en dan was er maar een boerderij. Wei- en hooilanden w lagen wat lager, en op heideveldjes h graasden schapen. Tussendoor lagen bossen b en werden akkers omsloten door houtwallen x. Een ruime eeuw later is de hoofdstructuur nog goed herkenbaar, al is er veel van het kleine, verfijnde verloren gegaan (zie de verdwenen houtwallen – x -, bosjes – b – en heidevelden – op de kaart van 2018).

Schaalvergroting en monocultuur; lelijk of valt het mee?

Schaalvergroting
Voor die veranderingen is de voortschrijdende schaalvergroting in de landbouw verantwoordelijk: grote, rechthoekige akkers zonder een omkadering van bomen en struiken zijn immers zoveel gemakkelijker te bewerken met machines. Gelukkig zijn er zoveel houtwallen, bomenlanen en bosjes overgebleven, dat de hoofdstructuur van het landschap herkenbaar is gebleven; bovendien zijn veel wegen en paden nog onverhard, waardoor het prettig wandelen is. Op de kaart zie je niet het veranderde bodemgebruik, want die ‘witte’ vlekken waren vroeger akkers waar veel verschillende gewassen werden verbouwd; nu zijn het bijna allemaal maisakkers, van variatie naar monocultuur.

Lanen en boerderijen op de Kieftskamp.
Landhuis De Kieftskamp.

De kleinschalige Kieftskamp
Veel grond was in bezit van stedelijke of adellijke grootgrondbezitters; zij verpachtten de akkers aan de boeren. De route komt door landgoed De Kieftskamp 3 en daar is in vergelijking met de kaartfragmenten meer fraais bewaard gebleven: prachtige lanen, besloten akkers. Het landgoed is nu in bezit van het Geldersch Landschap en die heeft als doel natuur en landschap te versterken en voert daarvoor een ecologisch beheer. Hier kun je ineens op een akker met tarwe of rogge stuiten.

De kleinschalige Kieftskamp.

Een opstapje
De Kieftskamp gaat na de Veengoot vloeiend over in de bossen rond Huis Vorden 4, een fraai gerestaureerd landhuis, ooit aangelegd met een complete slotgracht, want was van oorsprong (al in 1315 bewoond) een militair bolwerk, werd in de Tachtigjarige Oorlog verwoest, verloor zijn militaire functie en is in de 19eeeuw omgebouwd tot ‘burgerlijk’ landhuis, en kortgeleden met zorg gerestaureerd. Dat is een mooie overeenkomst: de zorg die spreekt uit de aandacht voor het eeuwenoude Huis Vorden zag je ook bij het Hengelose zonnepark van de toekomst. Toewijding en creativiteit: strooi ermee rond bij de restauratie van het oude en bij de ontwikkeling van het duurzame nieuwe – een opstapje naar een mooie, groene toekomst.

Huis Vorden.

ROUTE-INFORMATIE
START Veemarktstraat, Hengelo (Gelderland)
FINISH Station Vorden
LENGTE 11,5 km; met rondje Solarpark ongeveer 13 km
HORECA Onderweg bij camping Wiemelinkhof (zelfbediening, open van 1 april tot 1 oktober); aan het eind: Dorpsstraat Vorden.
BUS Twee keer per uur van station Vorden naar Hengelo (halte Banninkstraat); op zondag een keer per uur.
Vanaf de bushalte naar het startpunt van de route: Weg oversteken en Banninkstraat in. Einde weg RA Raadhuisstraat (ri Ruurlo). RD Veemarkstraat. Op de parkeerplaats begint de route.

ROUTE
Volg de paaltjes van het wandelnetwerk Achterhoek; ze gaan vaak gecombineerd met een kleuraanduiding van de pijlen en/of kleurmarkering.
RD = rechtdoor, RA = rechtsaf, LA = linksaf, ri = richting.
Vanaf de parkeerplaats aan de Veemarkstraat LA, ri kerk. Bij de kerk RD (volg de zwarte pijl; Kerkstraat), RA Raadhuisstraat, gaat over in Vordenseweg. Bij rotonde met de N316 RD Vordense weg/Hiddinkdijk.

(Voor het zonnepark: ga door het zelfsluitende klaphek; indien gesloten: ga RA Vordens Voetpad naar volgende klaphek. De hoofdingang ligt aan de westkant; volg daarvoor het hek en meidoornhaag, twee keer rechtsom.)

Vervolg route: W59 RD en volg de groene pijl. W60 LA (zwarte pijl). Na 100 m RA Lieferinksweg. Kruising Maalderinksweg RD. S10 RD (groene pijl); S81 LA (groene pijl).

S56 RA groene pijl; na de brug E45 RA langs De Veengoot. Op verharde weg RA en direct LA bij E41 (Het Bilderspad).
E17 LA (Bilderspad); E16 LA (Bilderspad); E40 RD (Bilderspad); E26 RA (wit-rood). Fietsknooppunt 89 LA (wit-rood). E64 RA Stationsweg.

ZELF PLANNEN? De route is gemaakt met de wandelknooppuntenplanner van wandelnet. Dit artikel is in een bewerkte vorm in wandelkrant TE VOET gepubliceerd.

PRINT VAN DE ROUTE

thumbnail of Routeprint

 

1 gedachte over “Zonnepark tussen de coulissen”

  1. Op uw website vond ik de foto “Zonnepanelen, duizendblad en een houtwal in de verte”. Zou ik die mogen opnemen in een publicatie? Alvast dank, Hans Renes

    Beantwoorden

Plaats een reactie