Watertaxi’s scheuren richting Kop van Zuid, hoogbouw aan de oevers en drie Maasoverspannende bruggen ertussenin. Dit Katendrechtse panorama is een van de hoogtepunten van dit OV-fietsrondje langs Rotterdamse iconen. Van grote bruggen tot kleine sluizen in historisch Delfshaven; van de slanke Euromast tot de wervelende verzameling wolkenkrabbers langs de Nieuwe Maas. Al dat spektakel begint en eindigt bij een van de nieuwste iconen: ‘kapsalon station’, oftewel Rotterdam CS.
Kapsalon en Bloempot
Het dak van het Centraal Station, bekleed met flinterdun roestvrij staal en daardoor lijkend op het aluminium bakje van de Rotterdamse ‘kapsalon’ (friet, shoarma, kaas, knoflooksaus en sla) schittert je – sinds 2014 – tegemoet. Niet veel verder opnieuw een gespiegel van jewelste, want het depot van Museum Boijmans van Beuningen 1 is letterlijk een blikvanger: vind jezelf terug in de spiegelwanden van wat ook wel De Pot of de Bloempot heet.
Delfshaven
Voorbij Boijmans van Beuningen fiets je door oude, multiculturele wijken die net voorbij de Brandgrens liggen – die markeert het gebied dat bij het bombardement van 14 mei 1940 werd vernietigd. Dan is daar ineens Delfshaven, eind 14e eeuw ontstaan als haven van Delft op de plek waar de Delfshavense Schie aantakte op de Nieuwe Maas. Vanuit het kerkje 2 aan de overzijde van het water vertrokken in 1620 de Pilgrimfathers naar Londen en later naar de overkant van de Oceaan.
Euromast
De Euromast 3 uit 1960 is vanaf het begin een Rotterdams icoon van jewelste, hét herkenningspunt voor wie Rotterdam naderde. De mast gaf de stad weer een smoel na het bombardement van 1940. Symbool is ie nog steeds, maar lang niet meer de enige die de wolken probeert te krabben. Torenhoog Rotterdam verschijnt in al z’n glorie net voorbij de Euromast met zicht op de Erasmusbrug 5 – sierlijk als een Zwaan – en de hoogbouw op de Wilhelminapier.
Het mooiste uitzicht
Die hoogbouw krijg je van alle kanten te zien, want de route cirkelt eromheen, eerst vanaf de noordoever, dan vanaf de brug, vervolgens vanaf Katendrecht. En tenslotte ga je er dwars doorheen. Kies zelf je mooiste uitzicht. Mijn keuze: het zicht vanuit het Buizenpark 6 in Katendrecht, zo eigen en subtiel ligt daar Hotel New York 7 tussen de hoogbouw en op de achtergrond de bruggen (Erasmusbrug 5, spoorbrug de Hef 8 en de rode Willemsbrug 9).
Katendrecht
Maar voor je daar bent kun je in de Veerhaven 4 dwars door de masten van de historische zeilschepen zijn op de achtergrond de tuien van de Zwaan te zien. Daarna ga je eroverheen en vervolgens Katendrecht in. Dit haveneiland is volop in verandering. Er is veel nieuwbouw en renovatie van woningen, oude pakhuizen zijn culturele hotspots geworden en ondertussen gaat het oude havenleven met veevoederfabriek Provimi nog even door.
Hoerenloper
Katendrecht had een bedenkelijke reputatie: een louche buurt waar werd gegokt, gehandeld in gestolen spullen en prostitutie bedreven. Het was een zeemanskwartier, waar scheepslui wachtten op een nieuw schip. Nu is de transitie ingezet; er is veel nieuw- en hoogbouw, yuppen hebben de zeelui, prostituees en criminelen verdreven. Aan de oude tijden herinnert de bijnaam van de Rijnhavenbrug die Katendrecht met de Wilhelminapier verbindt: de Hoerenloper.
Wilhelminapier
Ooit vertrokken vanaf de Wilhelminapier landverhuizers in grote stoomschepen naar andere continenten. Hier stond dan ook het hoofdkantoor van de Holland Amerika Lijn, nu Hotel New York. Verder vond je er de pakhuizen waar goederen werden op- en overgeslagen. Een bedrijvigheid van jewelste, maar daar was in de jaren tachtig niets meer van over, het was een stadswoestijn. Tijd voor transformatie: de vervallen en verlaten Wilhelminapier is de afgelopen decennia veranderd in Manhattan aan de Maas. Naast de Wilhelminapier kregen ook de andere kades op de Kop van Zuid een ongekende facelift.
Kop van Zuid
De violette lijn is de begrenzing van De Kop van Zuid, de insteekhavens en kades op de zuidoever van de Nieuwe Maas. Op de kaart van 1938 zie je hoe de witte lijntjes van spoorlijnen de insteekhavens ontsloten; de roze-rode blokjes waren pakhuizen waar goederen aangevoerd vanaf zee wachtten op doorvoer via spoor of binnenvaart. Vanaf de Wilhelminapier (W) vertrokken zeeschepen met landverhuizers naar de VS en Canada.
De kaart van 2020 laat zien dat de hoofdstructuur van insteekhavens overeind is gebleven (al is een deel van de Spoorweghaven gedempt). De invulling is totaal veranderd, zo zijn de donkerrode blokjes de wolkenkrabbers met woningen en kantoren op de Wilhelminapier en langs de Laan op Zuid. De spoorwegen zijn verdwenen, de witte en gele lijntjes geven nu het wegenstelsel weer. Verkeer dat aan komt rijden via de Erasmusbrug die het oude stadshart op de noordoever verbindt met het nieuwe op Zuid. Constante factor is Hotel New York (NY), in 1938 hoofdkantoor van de Holland-Amerika Lijn, nu de plek voor koffie, borrel of lunch.
De Hef
Grens van de Kop van Zuid was de spoorlijn naar Dordrecht, maar die is verdwenen in een tunnel. Alleen de prachtige spoorbrug, de Hef 8, bleef staan. Geen trein rijdt meer over het machtige vlechtwerk van staal, de pensioenbrug hoeft alleen nog maar te imponeren aan Rotterdams skyline.
Oude Haven
Na de Willemsbrug rijd je naar de Oude Haven 10 – hier begon Rotterdam, nadat in de Rotte een dam was gelegd. Na de oorlog lag de haven er kaal en verlaten bij totdat het idee om de kale zakelijkheid van de wederopbouwjaren aan te vullen met kleinschalige architectuur waar inwoners zich bij thuis zouden voelen, vorm kreeg. Dat leidde tot de befaamde gekantelde kubushuizen die als Blaakse Bos een drukke verkeersweg overspannen en tot het Potlood (het puntige appartementengebouw ernaast). En de Oude Haven kreeg een nieuwe bestemming als ankerplaats voor historische schepen.
Het Witte Huis
Aan de Oude Haven staat het Witte Huis – een gebouw dat Rotterdam al ruim een eeuw geleden op de kaart zette als stad van vernieuwende architectuur. In 1898 verrees het en mocht zich de eerste wolkenkrabber van Europa noemen.
Markthal en Hoorn des overvloeds
Voorbij het Blaakse Bos zet de vernieuwing zich voort; ruimte kwam er door de verbanning van het luchtspoor naar de ondergrond. Voorbij het bovengrondse deel van station Blaak is de Markthal 11 gebouwd: van binnen een verzameling marktwinkels met horeca, in de hoefijzervormige boog zijn appartementen verwerkt. Aan het plafond van de binnenzijde schittert het kunstwerk ‘Hoorn des Overvloeds’ met giga stillevens van fruit, groente en bloemen.
Sint Laurenskerk
Kijk voorbij de Markthal naar rechts en zie de Sint Laurenskerk 12, de robuuste toren wist het bombardement te overleven en is nu een van de weinige ankers die vertellen dat ondanks alle moderne architectuur de wortels van Rotterdam zich diep in de eeuwen vertakken.
Aan de Coolsingel ligt een andere overlever: het stadhuis 13, waarna de route in stijl afsluit, langs moderne hoofbouw terug naar het Centraal Station
INFORMATIE
START en FINISH Rotterdam Centraal Station, tevens OV-fietsenverhuur. Check voor vertrek of er fietsen beschikbaar zijn. Op ovfietsbeschikbaar.nl kun je dat live zien.
AFSTAND 19 km.
ROUTE EN KNOOPPUNTEN 75-70-35-71-59-14-58-17-19-61-16-18-61-72-68-37-69-76-75
De route is ook te vinden op routeyou.com.
Daar kun je een GPS-bestand binnenhalen.
TREIN Kijk op www.ns.nl voor treintijden.
HORECA Overal langs de route, een van de mooiste plekken is het terras van Hotel New York.
FIETS EN AUTO Parkeergarage Nieuwe Binnenweg (ongeveer 1 euro per uur), Schiecentrale (ongeveer 2 euro per uur)
