Vlak voor Londen duikt de Eurostar de tunnel in en komt er pas vlak voor aankomst weer uit, net op tijd om links de grootse gashouders te zien, hét symbool van de vernieuwingen rond het eindstation van de Eurostar, St. Pancras International. Dat station zelf mag er ook zijn, die hal met al die ranke bogen. Vanaf hier kun je verder Londen in, maar wacht, neem de tijd en verken de omgeving van St. Pancras en King’s Cross, waar de erfenis van sporen, pakhuizen en fabrieken is getransformeerd tot een veelzijdige mix van wonen, werken, winkelen, studeren en uitgaan in gerevitaliseerde Victoriaanse en bijzondere neusje-van-de-zalmgebouwen.
Goederenhub
De stations Sint Pancras en King’s Cross stammen uit het midden van de 19e eeuw. Ze werden dé goederenhub van Londen – een perfecte plek, want gelegen aan de rand van het Londen van 1850 kon je snel de stad in en uit, bovendien was er een directe verbinding met het water via het Regent’s Canal. Het complex ging in de loop van de 20e eeuw ten onder, maar werd herontdekt als ideale plek voor wilde feesten. En toen kwam het grote geld, en volgde een opknapbeurt van jewelste; wandel mee door een van Londens grootste stadsvernieuwingsgebieden.
Facelift en groundscraper
Eerst kregen de beide stations een facelift, zie de binnen- en buitenzijde van het wat barokke St. Pancras 1; King’s Cross 2 kreeg een ovaalvormige uitbouw met prachtig lichtspel onder het plafond. Hier vertrekken de reizigers naar het noorden (Edinburgh, Newcastle, York) en springt Harry Potter op perron 9¾ op de trein. Er zijn nog veel meer bestemmingen – King’s Cross, St. Pancras en het nabijgelegen Euston hebben samen de beste verbindingen van Londen, van locaal tot internationaal.
Tussen beide stations staat het German Gymnasium 3; het was in 1865 een bijzonderheid, een hal waar je kon sporten – een fitnesscentrum avant la lettre. Nu kun je er eten. Daar voorbij is de boel flink opgeschud; nieuwe kantoorgebouwen 4 namen de plek in van arbeiderswoningen en van de Pancras Gasworks. Er wordt nog volop gebouwd aan het nieuwe kantoor van Google 5 – dit giga-gebouw zal in z’n uitgestrektheid meer meters tellen dan de Shard, de hoogste Londense wolkenkrabber; de ‘groundscraper’ krijgt op het dak een klein stadspark voor de werknemers – een echte kantoortuin.
Canal, coal and Granary
Toen het Regent’s Canal 6 in 1820 klaar was lag het dichtbij de noordelijke rand van toenmalig Londen. Het verbond de Thames met het Grand Union Canal, de toegang tot de Engelse Midlands, tot voorbij Birmingham. Het kanaal en de ligging aan de stadsrand waren een paar decennia later de ideale voorwaarden voor de bouw van stations en overlaadplekken van goederen. Vanaf de brug kijk je uit op het grootste pakhuis, de Granary, waar nu de University of the Arts, Central St. Martins, huist 7. In de ruime hal – voor iedereen toegankelijk – suizen de tafeltennisballetjes in versterkte akoestiek over de tafels. Altijd zijn ze hier aan het spelen.
Aan de zijkant, tegenover supermarkt Waitrose, zie je de oude gietijzeren staanders uit de tijd dat de Granary in 1852 z’n eerste leven begon als pakhuis- en overlaadstation – de oude rails laten zien hoe de treinen voor de deur stopten. Daarnaast liggen de Coal Drops 8, letterlijke naam, want wagonladingen vol steenkool uit de Britse mijnen reden op de eerste verdieping binnen en dropten hun lading in de lager gelegen opslag. Later maakte steenkool hier plaats voor goederenoverslag, en na een lange tijd van leegstand werd het in de jaren ‘80 een toonaangevende feestlocatie. Eind 2018 zijn de Drops heropend met behoud van hun karakteristieke gebogen vorm en dubbele verdiepingen. In de Victoriaanse, bakstenen bogen zitten vooral modewinkels van luxe merken – van smerige steenkool via partydrugs naar high fashion.
Gasholders
Spectaculair zijn de Gasholders 9. Gebouwd tussen 1860 en 1880 stonden ze oorspronkelijk aan de overkant (bij nummer 4); daar kwam de steenkool aan en het daaruit gewonnen gas kon direct de aangrenzende stad in. Werkeloos geworden werden ze weggehaald, en na uitgebreide restauratie kregen er vier een nieuwe plek. In de drie gashouders die als een Siamese drieling met elkaar zijn vervlochten, kwamen luxe, superdure appartementen. Voor iedereen toegankelijk is de vierde gashouder; binnen de staanders ligt een openbaar parkje. Loop je daar langs dan kom je vanzelf langs het sluisje in het Regent’s Canal, en kun je terug over het voetpad langs het kanaal – met zicht op de bootjes – of bovenlangs, met zicht op de Coal Drops. In beide gevallen passeer je het gebogen Coal Office 10, waar de administratie van eerst de steenkool- en later van alle goederenoverslag was gevestigd. Nu is designer Tom Ford erin getrokken met een ‘flagship store’, showroom en restaurant. Het is een laatste illustratie van de transformatie van King’s Cross – te mooi om aan voorbij te gaan, als je met de trein aankomt (of vertrekt) op St. Pancras International.
Meer vernieuwing?
Nog een extra rondje? Voorbij het sluisje in het Regent’s Canal kun je het water over en onder het spoor doorsteken naar de Sint Pancras Gardens, naar een kennismaking met de naamgever van het station, de eeuwenoude Saint Pancras kerk 11. Daar voorbij is ook een enorme stadsvernieuwing te zien, het Francis Crickinstituut 12 uit 2016. Dit is het grootste biomedische onderzoeksinstituut in Europa, vernoemd naar een van de ontdekkers van de structuur van DNA. Daaraan grenzend ligt de uitgestrekte British Library 13 – sinds 1998 ‘woont’ hier het geheugen van het Verenigd Koninkrijk (150 miljoen documenten). De vernieuwing zet zich voort aan de andere kant van Kings’ Cross, via de sluip-door-kruip-door gangetjes en pleintjes van Caledonia Street en Railway Street 14. Hier zaten vervuilende fabriekjes (een naam als Varnishers Yard herinnert aan vernis- en verfproductie). Rond 2000 was de wirwar van steegjes verloederd, met veel drugsproblematiek en prostitutie; na renovatie is het in al z’n kleinschaligheid een stadsoase met horeca, appartementen en kantoren. Via de brug met mooie, gestileerde reliëfs 15 ga je nog een keer over Regent’s Canal en volg je het jaagpad terug naar King’s Cross.
Informatie
De korte route (1 t/m 10; ongeveer 2,5 km) kun je in een uur doen, voor de lange route (ongeveer 3 km extra, 11 t/m 15) heb je een uur extra nodig.
Zie ook de King’s Cross Walking Tour met nog meer gebouwen, winkel- en restauranttips.
Dagelijks vertrekken twee rechtstreekse Eurostars naar Rotterdam en Amsterdam; vanuit Nederland moet je voorlopig nog in Brussel-Zuid overstappen. Zie ns-international of treinreiswinkel.nl.
Klik hier voor een print van de kaart en de bezienswaardigheden rond King’s Cross en St. Pancras International.
