Utrecht verandert en het tempo is hoog. Vooral rond het station struikel je over de nieuwe stadsiconen: het stationsplein met het bollendak (foto), het stadskantoor, TivoliVredenburg, de SYP en meer. Maar daar blijft het niet bij, rondom het Merwedekanaal komen nieuwe woonwijken en krijgt de Jaarbeurs een totale ‘make-over’. Hier en daar is er al een en ander in gang gezet, zoals de Veilinghaven en Rotsoord. Deze wandelroute laat het zien en voert je twaalf kilometer lang door het Nieuwe Centrum van Utrecht. Het is een route met toekomst: wie er over pakweg vijf jaar wandelt, zal weer een heel ander stadsbeeld zien.
Stationsplein
Rond het station is al veel klaar, daar is eerst het stationsplein 1 – extra mooi als je in de avond met de roltrap omhooggaat: in het zachte licht zijn het bollendak en de tapse vlakjes boven de ingang van Hoog Catharijne betoverend. Overdag is het een levendige ruimte: Utrecht heeft onder de bollen weer een echt stationsplein. Die dynamiek zet zich beneden voort, als je wandelt langs de ingang van de grootste fietsenstalling ter wereld en langs Het Platform: wonen, werken en recreëren tegen het station aan, terwijl onder je de sneltram naar het Utrecht Science Park vertrekt.
Moreelsebrug
Draai je op de Moreelsebrug 2 om en kijk in de ziel van de middeleeuwen met de Domtoren en Buurkerk en dan in het hart van Utrecht spoorstad met de (voormalige) hoofdkantoren van de NS – meest in het oog springend is De Inktpot, het bakstenen, hoekige Hoofdgebouw III, waar tijdens een kunstmanifestatie in 2000 een UFO op de rand landde. Richt je je blik naar de andere kant, dan komen boven de perrons en de nieuwe stationshal de frisse stadsiconen in beeld: woontoren De SYP 4, kantoortoren Central Park, het witte stadskantoor en links daarvan het donkere World Trade Center. Hier krijgt het beeld van een nieuw stadscentrum dat met zijn as rond het station draait, bedding in de realiteit.
Sloop en nieuwbouw
Vanaf de brugtrappen kijk je tegen een rijtje huizen aan in de Croeselaan. Hoe lang nog? Hier gaan woningen tegen de vlakte om een stadspark te creëren dat onderdeel zal worden van een nieuwe, duurzame stadswijk, het Beurskwartier, goed voor een paar duizend woningen. Na 2023 gaat er gebouwd worden, nu verrijzen er op de kop al twee gebouwen. De eerste is Wonderwoods met woningen, kantoren en horeca; de ‘wonderbossen’ bestaan uit twee torens, die de natuur de stad in moeten brengen, want uitbundig groen zal langs de wanden en op de balkons groeien als het verticale bos van Utrecht. De andere is de Galaxytoren met een viersterrenhotel en woningen.
Jaarbeursplein
Het vernieuwde Jaarbeursplein 3 heeft een stadstribune (zitten op de stationstrappen en kijken naar een of ander spektakel op het plein) en een skatebaan. Iets verder is het verkeersriool dat het Westplein altijd was, al voor een deel gesaneerd. Uiteindelijk ligt hier een groene stadsweg ingebed in de Kop van Lombok, met nieuwbouw en de doorgetrokken Leidse Rijn, waar aan de oevers een park zal komen. Dan zul je de parkachtige wandeling naar molen De Ster 5 ook de andere kant op kunnen maken tot voorbij de spoortunnel.
Langs het kanaal
Bij de Muntbrug verlaat je het Nieuwe Centrum, maar de Cereolfabriek 6, een voormalige veevoederfabriek waarvan de kasteelachtige gevel bleef staan, leunt er nadrukkelijk tegenaan. Mooi is het ronde appartementengebouw, waarvan de uitkragende gebogen balkons een verwijzing lijken naar de opslagtanks die hier stonden. Na het park van Oog in Al kom je weer in de greep van het Nieuwe Centrum langs de boorden van het Merwedekanaal.
Nu zijn het nog lelijke dozen, de hallen van de Jaarbeurs, maar in de toekomst worden ze verstopt in een stadsparklandschap met appartementen langs de zijden. Ver vooruitzicht: door het Jaarbeurspark wandel je dan naar het Centraal Station.
Tussen Veilinghaven en spoor
Bij de Veilinghaven 7 is het Nieuwe Centrum al zichtbaar met de oude scheepjes in het water en ‘Utrechters’ op de wal, tot werkplek omgebouwde silo’s. Prachtplek. De wijk zelf is groen en vrij van auto’s. Nu is het een vooruitgeschoven post van vernieuwing, eromheen wordt de komende jaren veel gebouwd, zoals het Beurskwartier, nieuwe woningen aan het spoor in het project Kruisvaartkade 8 (hopelijk is daar ook plaats voor de stoere hefbrug die lag in het lijntje tussen het hoofdspoor en de Veilinghaven) en aan de oostkant woningen aan de Heycopstraat 9.
Jongerius en Veilinghaven
Op de kaart van 1948 is te zien hoe landelijk de stad Utrecht was ten westen van het Merwedekanaal. Er lagen tuinderijen en boomgaarden (de percelen met de stippeltjes a) van elkaar gescheiden door sloten (de blauwe lijntjes, b). Eeuwenlang voorzag dit gebied de stad van groenten en fruit. Op de nieuwe kaart is het gebied wit – bouwrijp gemaakt voor woonwijk De Nieuwe Defensie e.
‘Bastiaans Hof’ vertegenwoordigde de moderne tijd, want hier, in de hallen c van de carrosseriefabriek van Jan Jongerius, assembleerden honderden arbeiders vrachtwagens en bussen op het chassis van een Ford. En passant ontwierp selfmade ondernemer Jongerius zijn droomvilla d.
Na het faillissement in 1955 kwamen hallen en huis in gebruik bij Defensie. De villa kwijnde weg, maar is in oude glorie hersteld en laat zijn eclectische opbouw (van art-deco tot neorenaissance) aan de buitenkant zien. De villa d en het bijbehorende kantoor staan in 2021 eenzaam op het lege kaartveld e, dat nu in hoog tempo wordt gevuld met De Nieuwe Defensie.
Aan de overkant van het kanaal lag de Veiling. Er was een spoor (de witte, gebogen lijnen op de kaart, f), dat aansloot op de zwart-witte lijn g van het hoofdspoor. Dat is allemaal verdwenen, maar het tracé van het Veilingspoor is voor een deel nog te herkennen (de violette lijn). Op dat voormalige tracé ligt nog steeds de hefbrug h, die omhoog kon worden geheven om schepen te laten passeren. Ook de Veilinghaven bestaat nog, maar in een andere vorm i en omgeven door een nieuwe woonwijk.
Wat verder opvalt: de grote, zwarte vlakken van de Jaarbeurs en de verdwenen groene vlakken. De tuindersgronden van 1948 zijn veranderd in woon- en kantoorwijken en parkeerplaatsen.
Merwede
Aan het Merwedekanaal kijk je uit op Villa Jongerius 10, die de hoeksteen van woonwijk De Nieuwe Defensie zal worden – volop wordt er gebouwd. Langs het Merwedekanaal komen maar liefst 12.000 mensen te wonen in een groene wijk, vrijwel energieneutraal en met een hoofdrol voor de fiets. De Wilhelminawerf 11 is als een van de eerste projecten opgeleverd. De schoorstenen ernaast zijn van een voormalige hulpcentrale van de stadsverwarming. Voorbij het viaduct is hier en daar al een terrein bouwrijp gemaakt, op andere plekken zijn kantoren nog in bedrijf of hebben tijdelijke bestemmingen (bijvoorbeeld Kanaal 30 12, horeca met een mooi terras). Onderdeel van de nieuwe wijk zal keramiekfabriek Mobach 13 worden. Verderop is er weer een stukje klaar: het complex Lux et Pax en Max 14.
Rotsoord
De Vaartsche Rijn was ‘uitvalskanaal’ van de stad, onderdeel van de route Amsterdam–Keulen tot het Merwedekanaal in 1892 kwam. Langs het kanaal vestigden zich bedrijfjes, met als belangrijkste meubelfabriek Pastoe. Inmiddels is de transformatie naar hip stadsdeel (met veel horeca, creatieve bedrijfjes en jonge mensen in nieuwe appartementen) een eind op weg. Beeldbepalend is de watertoren 15, met bovenin een restaurant.
Gunstig gelegen ligt Rotsoord, want naast het nieuwe station Vaartsche Rijn 16 – een hub in het net van snelle stoptreinen, halte op de sneltramlijn naar het Utrecht Science Park en toegangspoort tot de middeleeuwse binnenstad in – Ledig Erf en Twijnstraat binnen handbereik.
De omsingelde stad
Van die historie proef je langs de Catharijnesingel 17, die sinds september 2020 weer helemaal open is, waardoor de historische binnenstad opnieuw omsingeld is. Met die omsingeling is de kortste snelweg van Nederland definitief opgeruimd en is tegelijk het einde van het autoprimaat bezegeld. En is Utrecht weer een stapje dichterbij een gezonde, duurzame stad.
Een extra rondje brengt je nog door het hart van de centrumvernieuwing met de kleurvakjes van het Poortgebouw 18, dat dwars op het vernieuwde Hoog Catharijne staat. Daarachter ligt TivoliVredenburg 19 met zes concertzalen het kloppende cultuurhart van het Nieuwe Centrum van Utrecht.
INFORMATIE
AFSTAND 12,5 KM.
START- EN EINDPUNT Stationsplein van Utrecht Centraal (onder het bollendak).
HORECA Molen De Ster (dagelijks, ma-do 10-15, vr-zo 10-18), Landhuis in de Stad (park Oog in Al, dagelijks), Buurten in de Fabriek (dagelijks), De Pomp (aan de Croeselaan, dagelijks)
Kanaal 30 (in het weekend gesloten), Camping Gansepoort (Rotsoord, dagelijks), Ledig Erf (diverse cafés en terrassen).
GPS Het GPS-bestand vind je op Afstandmeten.nl. Via de knop Export kun je het GPS-bestand binnenhalen.
PDF De kaart en de routebeschrijving staan in de PDF. (Actualisering route feb 2022)
ROUTEBESCHRIJVING
LA = linksaf; RA = rechtsaf; RD = rechtdoor; ri = richting
Vanuit de stationshal (centrumzijde) rechtsom (het bollendak achter je 1).
Via de (rol)trap of hellingbaan naar beneden. Op kruising Moreelsepark/-hoek RA over Moreelsebrug 2.
Op kruising 3 met Croeselaan RA langs The Green House en Rijkskantoor De Knoop. Voorbij Beatrixgebouw RA over Jaarbeursplein 4, voor de trappen LA. Na het NH Hotel verkeersweg oversteken en aan overzijde bij huisnr 19/20 LA (Leidsekade).
Damstraat oversteken en voetpad langs Leidse Rijn. Via ophaalbrug over molenterrein 5, daarna RD over klinkerweg.
LA J.P. Coenstraat; voor de brug RA Leidsekade.
Kruising met A. Tasmanstraat LA en brug over.
RA en over brug Merwedekanaal. Daarna RA over ophaalbrug.
Na 350 m op Shakespeareplein LA, tussen gerenoveerde fabriek (café Buurten in de Fabriek) en nieuw appartementengebouw 6 door.
LA Shakespearehof. Voor gebouw ‘Oog in Al’ LA. Fietspad oversteken en RA park in. Volg het pad met een lange bocht naar links langs het water. Over brug en LA over breed verhard pad langs ‘Landhuis in de Stad’.
Na brug RA over voetpad langs fietspad. Na ophaalbrug RD (Kanaalweg). Neem het trottoir aan de rechterkant. Onder viaduct door. Admiraal Helfrichlaan oversteken.
Voorbij brug scherp naar rechts en via trappen RA over de brug. Voor ingang Jaarbeurs RA langs kanaal over klinkerweg.
Einde weg RA, na brug LA bij voetgangerslicht en LA weer over de brug; RA over voetpad via ‘Utrechter’ en RD langs haven 7.
Op kruising RA (Veilinghavenkade; bovenlangs). Direct LA door goudkleurige poort naar binnenterrein. Schuin rechts en langs nr 173. Voorbij nr 165 LA en naar Croeselaan.
LA en bij nr 207 RA (Asselijnstraat).
RA Reviuskade (verderop links uitzicht op nieuwbouwlocatie Kruisvaartkade 8 aan het spoor). Aan eind RD park in; langs hefbrug 9 en RA Hubert Pootstraat. Croeselaan oversteken (hier is café-restaurant De Pomp).
Via Veilingstraat (met bocht naar rechts en naar links) naar Veilinghaven. Daar LA.
Weer LA, via voet-/fietspad (Eelderdiephof).
Eerste pad RA (langs bord ‘Doorgang 9-11’), Voorsterbeeklaan oversteken naar Rolderdiep. RA en via binnentuin Rolderdiephof naar eind binnenhof. Daar via onderdoorgang naar voetpad, eerst langs de haven, vervolgens Merwedekanaal 10, 11 met verderop pad langs woonboten.
Onder viaduct door en LA trap op, brug over en aan andere zijde trap af. Op fietspad RA over trottoir langs kanaal 12, 13. Pas op: drukke (fiets)weg.
Vlak voor brug 14 RA en via voetpad linksom brug over.
Via voetgangerslichten de Rijnlaan oversteken en RD (Socrateslaan). Ongeveer 100 meter na brug Vaartsche Rijn bij stalen balken LA door park. Einde weg, voor groen gebouw RA.
LA Verlengde Hoogravenseweg. LA Broeder Alarmstraat.
Aan einde RA Onyxweg (langs kanaal). Diamantweg oversteken.
Voor appartementengebouw (nrs 4 t/m 168) RA. Vervolgens LA en RA tussen gebouwen door naar straat. LA en langs Zagerij en Ketelhuis.
Einde weg LA (Rotsoord) en RA langs watertoren 15. RD via Helling. Baden Powellweg oversteken.
Onder station Utrecht Vaartsche Rijn 16 door langs Oosterkade naar Ledig Erf.
Op Ledig Erf bij voetgangerslichten (bij wandelknooppunt 83) oversteken en brug over. Direct weer LA en over voetpad langs Catharijnesingel 17.
Direct naar station: Bij Mariaplaats LA brug over en voor Moreelsebrug RA naar station.
Rondje Vredenburg: Bij Mariaplaats RD langs Catharijnesingel. Hoog Catharijne 18 in, RD en aan andere zijde eruit en RA naar Vredenburg.
Op de hoek van Vredenburg LA Vlaamse Toren. Dan LA en langs TivoliVredenburg 19, Catharijnesingel oversteken en voor Inntel hotels LA naar stationsplein 1.
(Route nagelopen en gecontroleerd op 11 februari 2022).
Mooie foto’s!